Zimą dni są krótsze, a słońce przez większość czasu jest schowane za chmurami. Taki stan rzeczy rodzi pytania o sens inwestycji w fotowoltaikę w naszym klimacie. Czy panele zimą działają efektywnie, a może wydajność spada na tyle, że nie warto rozważać instalacji? W tym artykule obalamy mity i przedstawiamy fakty, byś mógł świadomie ocenić, jak system fotowoltaiczny radzi sobie w okresie zimowym.
Powszechnie uważa się, że niska temperatura przekłada się na niższą efektywność fotowoltaiki, jednak jest to jeden z mitów. W rzeczywistości panele fotowoltaiczne działają na podstawie energii świetlnej, a nie ciepła.
Panele mogą nadal efektywnie produkować energię, gdy tylko dociera do nich wystarczająca ilość światła – co jest możliwe nawet przy niskich temperaturach. Chłodne powietrze wpływa wręcz korzystnie na wydajność paneli, bo zwiększa ich sprawność. Oczywiście wydajność fotowoltaiki zimą jest mniejsza niż w okresie letnim, ale dobrze zaplanowana instalacja nadal jest w stanie produkować energię.
Kąt nachylenia paneli fotowoltaicznych zimą odgrywa istotną rolę w zwiększaniu ich wydajności. W Polsce najczęściej zaleca się montaż paneli pod kątem od 30 do 40 stopni, co pozwala na optymalne wykorzystanie światła słonecznego przez cały rok.
W zimowych miesiącach, kiedy słońce znajduje się niżej na horyzoncie, odpowiednio nachylone panele mogą lepiej wychwytywać dostępne światło. Dodatkowo większy kąt nachylenia ułatwia zsuwanie się śniegu, który mógłby blokować światło i tym samym ograniczać wydajność. Warto więc zwrócić uwagę na projekt instalacji i dostosować kąt paneli do lokalizacji.
Śnieg może wpływać na panele fotowoltaiczne na dwa sposoby. Z jednej strony, jeśli warstwa śniegu pokryje panele, wydajność paneli fotowoltaicznych w zimie spada, bo światło nie dociera do ich powierzchni. Z drugiej zaś śnieg, który osiada na ziemi, działa jak naturalne lustro, odbijając dodatkowe światło na panele i tym samym zwiększając ich efektywność.
Panele fotowoltaiczne są także na ogół samooczyszczające – już niewielkie nasłonecznienie powoduje, że śnieg zsuwa się z ich powierzchni, zwłaszcza jeśli są odpowiednio nachylone.
Wydajność fotowoltaiki zimą jest oczywiście niższa niż latem, głównie ze względu na krótsze dni oraz mniejsze nasłonecznienie. Jednak zimowe miesiące nadal dostarczają wystarczającej ilości energii, by wspierać domowy budżet.
Nowoczesne instalacje są projektowane z myślą o całorocznej produkcji energii, dlatego mniejsza wydajność zimą jest już wliczona w kalkulacje opłacalności. Zimą panele działają średnio na poziomie 20-30% swoich maksymalnych możliwości, co mimo wszystko daje wymierne oszczędności, zwłaszcza przy rosnących cenach energii elektrycznej.
Coraz częściej właściciele domów decydują się na połączenie fotowoltaiki z systemem ogrzewania, szczególnie jeśli mają pompy ciepła lub systemy elektrycznego ogrzewania podłogowego.
Fotowoltaika zimą może wspierać ogrzewanie, choć warto pamiętać, że jej wydajność w chłodniejszych miesiącach nie pokryje całości zapotrzebowania energetycznego domu. To rozwiązanie najlepiej sprawdza się, gdy energia jest magazynowana lub gdy występuje możliwość sprzedaży nadwyżek do sieci latem i odbioru zimą, co pozwala na bardziej zrównoważone wykorzystanie energii przez cały rok.
Wokół tematu fotowoltaiki zimą narosło wiele mitów, które mogą wprowadzać w błąd osoby rozważające instalację paneli. Oto kilka z nich:
Decyzja o inwestycji w fotowoltaikę powinna uwzględniać zarówno koszty instalacji, jak i długoterminowe korzyści. Fotowoltaika jest szczególnie opłacalna, jeśli planujesz użytkować energię przez cały rok, a system jest dopasowany do Twojego stylu życia i zapotrzebowania na energię.
Zimą, mimo mniejszej produkcji energii, oszczędności mogą być odczuwalne, zwłaszcza w połączeniu z dodatkowymi źródłami ogrzewania elektrycznego. Rozważ również możliwości dofinansowania lub sprzedaży nadwyżek energii do sieci — takie rozwiązania mogą dodatkowo wpłynąć na opłacalność inwestycji.
Fotowoltaika zimą, mimo niższej wydajności, nadal może być korzystna finansowo i ekologicznie. Kluczowe jest odpowiednie zaprojektowanie systemu, w tym dostosowanie kąta nachylenia paneli oraz wybór paneli o wysokiej sprawności, które poradzą sobie w trudniejszych warunkach atmosferycznych. Decyzja o instalacji powinna uwzględniać specyfikę zimowych miesięcy, ale nie przekreślać ich – fotowoltaika to inwestycja, która działa na korzyść całego rocznego bilansu energetycznego.