Co wpływa na spadek wydajności paneli fotowoltaicznych?

Sprawność paneli fotowoltaicznych nie jest wartością stałą. Z czasem, pod wpływem różnych czynników, może ulegać obniżeniu. Choć nowoczesne moduły są coraz bardziej odporne na uszkodzenia i czynniki atmosferyczne, nawet najlepsze technologie mają swoje ograniczenia. Spadek wydajności paneli fotowoltaicznych to zjawisko naturalne, ale warto wiedzieć, co może je przyspieszyć i jak go uniknąć.

Jak działa fotowoltaika i co decyduje o jej wydajności?

Sprawność instalacji fotowoltaicznej to stosunek energii elektrycznej wyprodukowanej przez panele do energii promieniowania słonecznego, która na nie pada. Na ten parametr wpływają m.in.:

• jakość ogniw i technologia wykonania modułów;
• warunki montażu – nachylenie, kierunek, zacienienie;
• stan techniczny całej instalacji;
• temperatura pracy.

Z biegiem lat wydajność naturalnie maleje, co określa się jako degradację modułów. Typowy roczny spadek efektywności to ok. 0,5–0,8%, co oznacza, że po 25 latach panele wciąż osiągają 80–85% swojej początkowej mocy.

Co obniża sprawność fotowoltaiki?

Na efektywność paneli słonecznych wpływa zarówno codzienna eksploatacja, jak i czynniki zewnętrzne. Przedstawiamy najczęstsze z nich!

1. Zanieczyszczenia i osady

Kurz, pyłki, liście, ptasie odchody czy smog mogą pokrywać powierzchnię modułów i ograniczać dostęp promieni słonecznych. W efekcie sprawność paneli fotowoltaicznych spada nawet o kilka–kilkanaście procent. Regularne czyszczenie (1–2 razy w roku) może znacząco poprawić efektywność paneli fotowoltaicznych.

2. Przebarwienia i delaminacja

Widoczne przebarwienia na panelach fotowoltaicznych to nie tylko kwestia prezencji. Mogą świadczyć o tzw. delaminacji paneli fotowoltaicznych, czyli rozwarstwianiu się warstw ochronnych. To jedno z najczęstszych uszkodzeń, które prowadzi do przedwczesnego starzenia się modułów i zwiększonej podatności na mikropęknięcia i korozję.

3. Wysoka temperatura

Paradoksalnie, im gorętsze lato, tym słabsza może być wydajność paneli słonecznych. Ogniwa krzemowe źle znoszą wysokie temperatury. Sprawność modułów spada średnio o 0,3–0,5% na każdy stopień powyżej 25°C. Właściwy montaż z odpowiednią wentylacją z tyłu paneli pomaga zminimalizować ten efekt.

4. Uszkodzenia mechaniczne

Grad, spadające gałęzie czy źle wykonany montaż mogą prowadzić do mikropęknięć w ogniwach lub uszkodzeń szkła. W efekcie część panelu przestaje pracować prawidłowo. Co ważne, uszkodzony panel fotowoltaiczny wpływa na pracę całego łańcucha, obniżając sprawność instalacji fotowoltaicznej.

5. Cień i niewłaściwe rozmieszczenie

Choć cień rzucany na jeden moduł wydaje się nieznaczący, to w systemach połączonych szeregowo może on znacząco obniżyć wydajność instalacji fotowoltaicznej. Rozwiązaniem mogą być optymalizatory mocy lub mikroinwertery.

Jak wykryć uszkodzony panel fotowoltaiczny?

Zauważyłeś spadek wydajności? To sygnał, że czas sprawdzić stan techniczny paneli. Najprostsze metody to:

• monitoring instalacji – dane z falownika pokazują, czy któryś string nie pracuje;
• inspekcja termowizyjna – pozwala wykryć tzw. hot spoty, czyli przegrzewające się ogniwa;
• test IV – profesjonalna analiza krzywej napięcie-prąd w warunkach rzeczywistych.

Jeśli podejrzewasz, że masz uszkodzony panel fotowoltaiczny, skontaktuj się z serwisem. Czasami wymiana jednego modułu może przywrócić pełną sprawność fotowoltaiki.

Jaka jest żywotność paneli fotowoltaicznych?

Producenci deklarują, że żywotność paneli fotowoltaicznych wynosi 25–30 lat. W praktyce wiele instalacji działa nawet dłużej, choć z nieco mniejszą wydajnością. To właśnie dlatego tak ważna jest dbałość o stan techniczny, regularne przeglądy i szybkie reagowanie na objawy zużycia.

Choć trwałość paneli fotowoltaicznych jest imponująca, pamiętaj, że to inwestycja długoterminowa, która wymaga konserwacji i okresowej kontroli. Regularne przeglądy techniczne, czyszczenie modułów i monitoring pracy falownika pozwalają utrzymać wysoką sprawność instalacji fotowoltaicznej przez wiele lat.

Masz jakiekolwiek pytania wiązane z OZE? Odezwij się do nas! Specjaliści Agrosolar chętnie rozwieją Twoje wątpliwości.

FAQ

1. Czy grad może uszkodzić panel fotowoltaiczny?

Tak, silne gradobicie może doprowadzić do mikropęknięć w szkle ochronnym lub uszkodzeń ogniw. Dlatego warto wybierać panele z certyfikatem odporności na uderzenia i regularnie kontrolować ich stan po ekstremalnych zjawiskach pogodowych.

2. Czy zimą panele fotowoltaiczne też tracą sprawność?

Zimą panele zwykle działają sprawniej niż latem, ponieważ ogniwa fotowoltaiczne lepiej pracują w niższych temperaturach. Jednak pokrywa śnieżna i krótszy dzień zdecydowanie obniżają ogólną produkcję energii.

3. Czy przebarwienia na panelach zawsze oznaczają uszkodzenie?

Nie zawsze. Niektóre przebarwienia mogą być efektem procesu starzenia się materiałów i nie wpływać znacząco na wydajność. Warto jednak zlecić inspekcję, by wykluczyć delaminację lub hotspoty.

4. Czy instalację fotowoltaiczną trzeba regularnie serwisować?

Nie ma formalnego obowiązku wykonywania regularnych przeglądów instalacji fotowoltaicznej. Wyjątkiem jest kontrola co 5 lat przeprowadzana razem z obligatoryjnym przeglądem instalacji elektrycznej w budynku. Mimo to zaleca się przeprowadzanie serwisu raz do roku, aby utrzymać wysoką sprawność systemu.